Quranın adları
Quran adlarının sayında alimlər və təfsirçilər arasında fikirayrılığı var. Təfsirçilərin bəziləri Quran üçün 43 ad, bəziləri 55 ad, bəziləri isə 80-ə qədər ad qeyd etmişlər. Bu fikirayrılığına səbəb adların seçimində müxtəlif üslubların olması və həmçinin Quran vəsflərinin onun adları ilə bir yerdə nəzərə alınmasıdır. Buna görə alimlər Quranın adlarını iki hissəyə bölüblər: "Quranın adları" və "Quranın vəsfləri".
Əhəmiyyət və çox işlənmə baxımından Quranın özündə aşağıdakı 4 ada daha çox rast gəlmək olar:
1. Quran: بَلْ هُوَ قُرْآنٌ مَجِيدٌ
"Əksinə o, şanlı bir Qurandır..." ("Buruc" surəsi, ayə 21)
2. Kitab: كِتَابٌ أَنْزَلْنَاهُ إِلَيْكَ مُبَارَكٌ لِيَدَّبَّرُوا آيَاتِهِ وَلِيَتَذَكَّرَ أُولُو الألْبَابِ
"Sənə nazil etdiyimiz Kitabdır..." ("Sad" surəsi, ayə 29)
3. Zikr: وَهَذَا ذِكْرٌ مُبَارَكٌ أَنْزَلْنَاهُ أَفَأَنْتُمْ لَهُ مُنْكِرُونَ
"Bu mübarək bir Zikrdir..." ("Ənbiya" surəsi, ayə 50)
4. Furqan: تَبَارَكَ الَّذِي نَزَّلَ الْفُرْقَانَ عَلَى عَبْدِهِ لِيَكُونَ لِلْعَالَمِينَ نَذِيرًا
"Furqanı bəndəsinə nazil edən (Allah) ucadır" ("Furqan"surəsi, ayə 1).
Kitab, Zikr və Furqan adları digər səmavi kitablar üçün də işlənmişdir və yalnız Quran xüsusi bir ad kimi müsəlmanların səmavi kitabı üçün deyilmişdir.
Quranın vəsfləri
1. Məcid: وَالْقُرْآنِ الْمَجِيدِ
"Qaf şanlı Qurana and olsun" ("Qaf" surəsi, ayə 1).
2. Kərim: إِنَّهُ لَقُرْآنٌ كَرِيمٌ
"Həqiqətən bu, Kərim bir Qurandır" ("Vaqiə" surəsi, ayə 77).
3. Həkim: وَالْقُرْآنِ الْحَكِيم
"Hikmətlə dolu Qurana and olsun" ("Yasin" surəsi, ayə 2).
4. Əzim: وَلَقَدْ آتَيْنَاكَ سَبْعًا مِنَ الْمَثَانِي وَالْقُرْآنَ الْعَظِيمَ
"Biz sənə... və böyük, əzəmətli Quranı əta etdik" ("Hicr" surəsi, ayə 87).
5. Əziz: إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا بِالذِّكْرِ لَمَّا جَاءَهُمْ وَإِنَّهُ لَكِتَابٌ عَزِيزٌ
"...Doğrudan da bu (Quran) əziz (möhkəm, qalib və məğlub edilməz) bir kitabdır"("Fussilət" surəsi, ayə 41).
6. Mübarək: وَهَذَا ذِكْرٌ مُبَارَكٌ أَنْزَلْنَاهُ أَفَأَنْتُمْ لَهُ مُنْكِرُونَ
"...Bu çox mübarək (bərəkətli) bir öyüd-nəsihətdir" ("Ənbiya" surəsi, ayə 50).
7. Mubin: الر تِلْكَ آيَاتُ الْكِتَابِ وَقُرْآنٍ مُبِينٍ
"Bunlar kitabın və açıq-aydın Quranın ayələridir" ("Hicr" surəsi, ayə 1).
8-9. Mutəşabih və Məsani:
اللَّهُ نَزَّلَ أَحْسَنَ الْحَدِيثِ كِتَابًا مُتَشَابِهًا مَثَانِيَ تَقْشَعِرُّ مِنْهُ جُلُودُ الَّذِينَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ ثُمَّ تَلِينُ جُلُودُهُمْ وَقُلُوبُهُمْ إِلَى ذِكْرِ اللَّهِ ذَلِكَ هُدَى اللَّهِ يَهْدِي بِهِ مَنْ يَشَاءُ وَمَنْ يُضْلِلِ اللَّهُ فَمَا لَهُ مِنْ هَادٍ
"Allah sözün ən gözəlini bir-birinə bənzər, (xəbərləri və hekayətləri, əmrləri və qadağanları, vədləri və təhdidləri) təkrarlanan bir kitab şəklində nazil etdi" ("Zumər" surəsi, ayə 23).
10. Ərəbi: إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ قُرْآنًا عَرَبِيًّا لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ
"Biz onu ərəbcə bir Quran olaraq nazil etdik..." ("Yusif" surəsi, ayə 2)
11. Ğeyri zi ivəc:قُرْآنًا عَرَبِيًّا غَيْرَ ذِي عِوَجٍ لَعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ
"...Nöqsansız, qüsursuz ərəbcə Quran..." ("Zumər" surəsi, ayə 28)
12. Ziz-zikr: وَالْقُرْآنِ ذِي الذِّكْرِ
"Sad! Şanlı-şərəfli, öyüd-nəsihətlə dolu Qurana and olsun" ("Sad" surəsi, ayə 1).
13-14. Bəşir və Nəzir: بَشِيرًا وَنَذِيرًا فَأَعْرَضَ أَكْثَرُهُمْ فَهُمْ لا يَسْمَعُونَ
"(İman gətirmiş hər bir şəxsə) müjdə verən və (hər bir itaətsizi) qorxudan (bir Qurandır)"("Fussilət" surəsi, ayə 4).
15. Qayyum: الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي أَنْزَلَ عَلَى عَبْدِهِ الْكِتَابَ وَلَمْ يَجْعَلْ لَهُ عِوَجَا
قَيِّمًا لِيُنْذِرَ بَأْسًا شَدِيدًا مِنْ لَدُنْهُ وَيُبَشِّرَ الْمُؤْمِنِينَ الَّذِينَ يَعْمَلُونَ الصَّالِحَاتِ أَنَّ لَهُمْ أَجْرًا حَسَنًا
"Həmd olsun O Allaha ki, bu kitabı Öz bəndəsinə nazil etdi... doğru və düzgün (bir kitab)"("Kəhf" surəsi, ayə 1-2).
Müəlliflik Hüququ Əbədi Nur Müəssisəsinə aiddir