Kərbəla şəhəri haqqında
Kərbəla şəhəri İraqın ən mühüm şəhərlərindən biridir və orada İmam Hüseyn (ə) və Həzrət Abbasın (ə) müqəddəs hərəmləri yerləşdiyinə görə dünyada dini və turistik baxımdan mühüm mərkəzlərdən birinə çevrilmişdir. Bu şəhər Bağdadın 85 kilometr cənub-qərbində yerləşir və əhalisi təxminən 700 min nəfərdir. Kərbəla İraqın bir vilayət mərkəzi olaraq tanınır və şərqdən 16 kilometr aralıda Fərat çayı, qərbdən isə 9 kilometr məsafədə Rəzazə gölü yerləşir.
Kərbəla şəhəri, İmam Hüseyn (ə) və Həzrət Abbasın (ə) müqəddəs ziyarətgahlarına sahib olduğu üçün hər il dünyanın müxtəlif yerlərindən milyonlarla zəvvarı qəbul edir. Şəhərin mərkəzində yerləşən İmam Hüseyn (ə) hərəmi dünyada ən mühüm ziyarət məkanlarından biri sayılır. Onun cənub tərəfində yerləşən Həzrət Abbas (ə) hərəmi də İraqın digər mühüm ziyarət məkanlarından biridir.
Bu şəhər köhnə (dini hissə) və yeni hissələrdən ibarətdir. İmam Hüseyn (ə) və Həzrət Abbasın (ə) müqəddəs hərəmləri şəhərin dini hissəsinin mərkəzində yerləşir. Burada həmçinin çoxlu sayda İslam məktəbləri və dövlət binaları mövcuddur. Hər il Ərbəin günündə dünyanın müxtəlif yerlərindən çox sayda müsəlmanlar bu müqəddəs şəhərə ziyarətə gəlirlər. Kərbəla şəhəri Məkkə, Mədinə, Beytül-Müqəddəs və Nəcəf Əşrəfdən sonra şiə dünyasının ən müqəddəs şəhərlərindən biri sayılır. Hicri 61-ci ilin Məhərrəm ayının 10-da (Aşura günü) bu ərazidə faciəvi bir hadisə baş vermişdir.
Kərbəla sözünün mənşəyi
Kərbəla sözünün haradan gəldiyi barədə müxtəlif fikirlər irəli sürülmüşdür:
Bəzi alimlər hesab edirlər ki, “Kərbəla” sözü “kərbələ” kökündən götürülüb. “Kərbələ” — yəni yavaş-yavaş, zəif addımlamaq mənasına gəlir. Ərəblər birinin halsız və yorğun şəkildə yeriməsini təsvir edərkən deyirlər: “Cəə yəmşi mukərribələn” – yəni “o, zəif və yorğun addımlarla gəldi.”
Başqa bir görüşə görə, Kərbəla sözü “kirbal” sözündən götürülüb və bu söz ələmək, təmizləmək mənasını verir. Məsələn, “Kərbəltu-l hintə” – yəni “buğdanı ələdim, onu torpaq və zibildən təmizlədim”. Bu fikrə əsasən, Kərbəla adı verilən ərazi daş və çınqıldan, yabanı otlardan azad, sanki bir kəndli tərəfindən becərilməyə hazır vəziyyətə gətirilmiş saf və təmiz torpaq idi. Bəzi tədqiqatçılar hesab edirlər ki, “Kərbəla” sözü iki Assuriya (Aşur) sözündən: “Kərb” və “İla” birləşməsindən əmələ gəlib. Bu söz birgə “Allahın evi”, “Tanrının müqəddəs məkanı” mənasını verir.
Digər bir nəzəriyyəyə görə, bu söz fars mənşəlidir və “kar” (iş) və “bala” (yuxarı) sözlərindən ibarətdir – yəni “ulvi iş”, “səmavi əməl”, başqa sözlə dua və ibadət yeri.
Bəzi fikirlərə görə isə, bu söz “Kuvar Babil” şəklində olub və mənası Babil şəhərinə bağlı kəndlər deməkdir.
Son olaraq isə, Həzrət Hüseyn (ə), atası İmam Əli (ə) və babası Peyğəmbər (s) bu şəhərin adını “Kərb” və “Bəla” – yəni kədər və müsibət, imtahan və bəlalar kimi izah etmişlər. Şiə alim və şairləri də bu mənanı qəbul etmişlər. Məsələn, şiə ədəbiyyatının böyük şairi Seyyid İsmayıl Həmiri belə deyir:
Kərbəla ya daru kərbin və bəla
Və biha səbtu-n-nəbi qad qutila
(Ey Kərbəla! Sən kədər və müsibət diyarısan, çünki burada Peyğəmbərin nəvəsi şəhid edildi.)
Böyük şiə alimlərindən Mərhum Seyyid Rəzi də belə deyir:
Kərbəla! Laziltə kərbən və bəla
Mə ləqi indəkə Ali-l-Mustafa
Kəm ələ-turba ki, ləmmə suriu
Min dəmin sal və min dəm’in cəri
Ey Kərbəla! Sən daim kədər və müsibət yurdusan — çünki sənin torpağında Müstəfa nəslinə bu qədər zülm və müsibət yaşadıldı. Nə qədər qan axıdıldı, nə qədər göz yaşı sel kimi axdı…
Tarixi
Kərbəla şəhəri çox qədim bir tarixə malikdir və zamanla dünyanın ən mühüm tarixi və dini mərkəzlərindən birinə çevrilmişdir. Hicri 61-ci ilə qədər bu bölgə “Neynəva” adlı böyük bir səhralıq olmuşdur. Hicri 61-ci ilin Aşura hadisəsindən sonra müsəlmanlar, xüsusilə də şiələr bu əraziyə tədricən köç etməyə başladılar.Peyğəmbər ailəsinə inanan Əl-Buyə hökuməti şəhidlər üçün günbəz vətürbə tikdikdən sonra, bu yer İraqın əsas ziyarət şəhərlərindən birinə çevrildi.
O zamandan bəri, Kərbəla dünyada mühüm dini mərkəzlərdən biri kimi tanınır və hər il milyonlarla zəvvar İmam Hüseynin (ə) matəm və əzadarlıq mərasimlərində iştirak etmək üçün bu şəhərə axışır.
Kərbəla şəhərinin coğrafiyası
Müqəddəs Kərbəla şəhəri Bağdadın təxminən 100 kilometr cənub-qərbində yerləşir. Kərbəla, Fərat çayının qərbində, səhranın kənarında və “Ərzus-Səvad” (qara torpaqlar) adlandırılan allüvial (çökəntili) bir bölgənin içində yerləşir. Şimal-qərbdə Ənbar şəhəri, şərqdə qədim Babil şəhəri, qərb tərəfdə Qərbi səhrası, cənub-qərbdə isə Bəni Münzir tayfasının paytaxtı olan Bəhira şəhəri yerləşir. Bu şəhər paytaxt Bağdadın təxminən 100 kilometr cənub-qərbində yerləşir. Kərbəla şimaldan Nəcəf şəhəri, şərqdən Hilla şəhəri, cənubdan Dəvaniyyə şəhəri və qərbdən Fəllucə şəhəri ilə həmsərhəddir.
İqlim və hava şəraiti
Kərbəla isti və quru iqlim zonasına daxildir. Ən çox yağıntı payız və qış fəsillərində müşahidə olunur. Yay aylarında hava çox isti və quru olur, temperatur 45 dərəcədən yuxarı qalxır. Qışda isə temperatur minimum 2 dərəcəyə qədər enə bilər. Kərbəlanın isti və quraq bölgədə yerləşməsi səbəbindən, ilin isti fəsillərində bu şəhərə səfər tövsiyə olunmur.
Kərbəlada ziyarət məkanları
Kərbəla təkcə İraqın deyil, dünyanın da ən mühüm ziyarət şəhərlərindən biridir. İmam Hüseyn (ə) və Həzrət Abbasın (ə) müqəddəs türbələrinin burada yerləşməsi, bu şəhəri dünya miqyasında dini turizmin mərkəzinə çevirmişdir. İlin bütün fəsillərində şiə və Əhli-Beyt (ə) aşiqi olan insanlar bu şəhərə ziyarətə gəlirlər. Xüsusilə Məhərrəm və Səfər aylarında, o cümlədən Tasuya, Aşura və Ərbəin günlərində ziyarətçilərin sayı çoxalır.
İmam Hüseynin (ə) hərəmi
İmam Hüseynin (ə) müqəddəs hərəmi Kərbəlanın ən mühüm ziyarət məkanlarından biridir. Şəhərin mərkəzində yerləşən bu hərəmdə məscid, türbə, ziyarətgahlar, müqəddəs məkanlar və müxtəlif muzeylər yerləşir. Hər il milyonlarla zəvvar dünyanın dörd bir tərəfindən bu müqəddəs hərəmi ziyarət etmək üçün Kərbəlaya gəlir.
Həzrət Abbasın (ə) hərəmi
Həzrət Abbasın (ə) müqəddəs hərəmi də Kərbəlanın digər əsas ziyarətgahlarındandır. Bu hərəmi İmam Hüseynin (ə) hərəminə yaxın bir yerdə görmək mümkündür. Hərəmdə məscid, türbə və digər ziyarət məkanları yerləşir. Kərbəlaya gələn zəvvarlar mütləq şəkildə bu müqəddəs məkana da baş çəkirlər.
Digər dini abidələr
İmam Hüseyn (ə) və Həzrət Abbasın (ə) hərəmlərinə əlavə olaraq, Kərbəla şəhərində bir sıra digər dini və ziyarət məkanları da mövcuddur. Bu yerlərə İmam Sadiqin (ə) məqamı, Həbib ibn Məzahirin qəbristanlığı, Hurr ibn Riyahinin məqbərəsi və “Beynül-Hərəmeyn” (iki hərəmin arası) daxildir. Kərbəlaya səfər edən zəvvarlar bu müqəddəs və mənəvi yerləri də ziyarət edə bilərlər.
İqtisadiyyat
Kərbəla, İraqın ən zəngin və mühüm şəhərlərindən biri sayılır. Şəhərin əsas gəlir mənbələri ziyarət turizmi və kənd təsərrüfatıdır, xüsusilə xurma məhsulu bu sahədə önəmli yer tutur. Aşağıda Kərbəla iqtisadiyyatında turizm sənayesinin və yerli bizneslərin roluna nəzər salırıq.
Turizm sənayesi
İmam Hüseyn (ə) və Həzrət Abbasın (ə) hərəmlərinin Kərbəlada yerləşməsi bu şəhəri hər il milyonlarla zəvvar üçün cəlbedici edir. Kərbəla İraqın ən mühüm turizm mərkəzlərindən biri kimi tanınır. Zəvvarların rahatlığı üçün burada çoxlu sayda lüks otellər və keyfiyyətli restoranlar fəaliyyət göstərir. Həmçinin, şəhərdə ənənəvi hədiyyəlik və əl işlərinin satıldığı böyük mağazalar da mövcuddur.
Yerli bizneslər
Kərbəla müxtəlif yerli bazarlara malikdir. Bu bazarlarda qurudulmuş meyvələr, qoz qabığı, yonca yarpağı və digər yerli məhsullar satılır. Şəhərdə əl işləri üzrə sexlər də fəaliyyət göstərir – burada əl toxuması xalçalar, keramika məmulatları və bəzək əşyaları istehsal olunur. Bundan əlavə, turizm xidmətləri, tibbi xidmətlər və nəqliyyat xidmətləri kimi xidmət sahələri də Kərbəla iqtisadiyyatında mühüm rol oynayır və şəhərdə geniş şəkildə fəaliyyət göstərir.
Kərbəlanın Digər Adları
Kərbəla müxtəlif adlarla tanınır və bu adların sayı 20-dən çoxdur:
Hair: Kərbəladan sonra ən çox istifadə olunan və fiqhi kitablarda tez-tez rast gəlinən addır. Fəqihlər “Hair” adı altında bu yerin xüsusi hökmlərini müzakirə edirlər.
Hayr (Hir): “Hair” sözünün qısaldılmış formasıdır. Bu söz, suyun bir yerdə durğun qalaraq dolanması mənasını verir. İmam Hüseynin (ə) şəhid olduğu qəbrin yerləşdiyi müqəddəs məkan da məhz buradır və mübarək bədəni də burada dəfn olunmuşdur.
Nəvavis: İslamdan əvvəl xristianların dəfn yeri olan qədim bir qəbiristanlıq idi. Həzrət İmam Hüseyn (ə), Mədinədən çıxarkən etdiyi məşhur xütbələrinin birində bu adı çəkmişdi:
“Ölüm, Adəm övladına boyunbağı kimi yaraşır… Sanki canavarlar Nəvavis və Kərbəla arasında bədənimi parça-parça edirlər.”
Təff əl-Furat, Təff, Şati əl-Furat: Bu üç ad eyni mənanı verir – Fərat çayının sahilində yerləşən torpaqlar. Kərbəla bu adlarla, çünki burada Fəratın bir neçə bulağı olmuşdur: Qatqataniyyə, Rəhimə, Əyn əl-Cəməl və Nəhr Əlqəm kimi bulaqlar.
Neynəva: Kərbəlanın qədim və məşhur adlarından biridir.
Mövziu-l-Bəla və ya Mövziu-l-İbtəla: Yəni “bəlaların baş verdiyi yer” və ya “imtahan yeri”.
Məhillu-l-Vəfa: “Sədaqətin, vəfanın yeri” mənasındadır.
Qazəriyyə, Mariyyə, Qəsru Bəni Müqatil, Əqr Babil, Əmura, Səfura – bu adlar tarixi və coğrafi baxımdan Kərbəla ilə əlaqələndirilən digər yerlərdir.
Nəvaih: Yəni “ağılar, fəryadlar”.
Şəfasa (xalq arasında “Şəthasa” və ya bəzi rəvayətlərdə “Şəfiya” deyilir).
Mədinətül-Hüseyn, Məşhədül-Hüseyn, Bəqəətün Mübarəkə – bunların hamısı İmam Hüseynə (ə) aid olan və şəhidliyini göstərən adlardır.
Kərbəla Quranda
Qəsəs surəsi, 30-cu ayə: “Nə zaman Musa oraya çatdı, vadinin sağ sahilində, mübarək bir yerdəki ağacdan ona səda gəldi: ‘Ey Musa! Mənəm – aləmlərin Rəbbi olan Allah!’”
İmam Cəfər Sadiq (ə) rəvayət edir ki: “Torpaqlar bir-birinə qarşı fəxr etdikdə, Kəbə torpağı Kərbəla torpağına qarşı fəxr etdi. Lakin Allah vəhy etdi: “Sakit ol! Kərbəla torpağına qarşı fəxr etmə! Çünki ora mübarək yerdir ki, Mən orada Musa ilə danışdım.”
Başqa bir rəvayətdə buyurulur: “Quranda adı keçən “vadinin sağ sahili” Fərat çayıdır. “Mübarək yer” isə Kərbəladır. Musa peyğəmbərin gördüyü “işıqlı ağac” – Muhəmməd peyğəmbərin (s) nuru idi ki, orada ona zühur etdi.”
“Kəf-hə-yə-ayn-sad” ayəsi (muqattaa hərfləri)
Şeyx Səduq (r.a) və Təbrisi kimi böyük alimlərin rəvayətlərinə görə, “كهيعص” (Məryəm surəsi) hərfləri simvolikdir və Zəkəriyya peyğəmbərə öyrədilmiş gizli bir hadisəyə işarə edir. Bu simvolik ayə, Aşura və Kərbəla faciəsinə kinayə ilə işarə daşıyır.
Kərbəla, İslamın müqəddəs şəhərlərindən biri olaraq, xüsusilə şiə inancında böyük əhəmiyyətə malikdir. Şiə mənbələrində Kərbəla, yalnız bir şəhər deyil, həm də mənəvi və tarixi baxımdan dərin bir məna daşıyan bir yerdir. İmam Hüseynin (ə) şəhadəti ilə əlaqədar olaraq, Kərbəla bir çox hədis və rəvayətdə xüsusi bir yer tutur.
Kərbələnin Əhəmiyyəti və Müqəddəsliyi
Bir çox rəvayətdə Kərbəla, yer üzünün ən müqəddəs və ən hörmətli məkanlarından biri olaraq təsvir edilir. Məsələn, Peyğəmbərimiz Muhəmməd (s) buyurur: «… və o, yer üzünün ən təmiz və ən hörmətli məkanıdır və həqiqətən də Kərbəla cənnətin bir parçasıdır.»
İmam Sadiq (ə) isə buyurur: “Allah, Kərbəla torpağını və Fərat suyunu ilk dəfə müqəddəs və şərəfli etdi…”
Bu rəvayətlər, Kərbəlanin yalnız İmam Hüseynin (ə) dəfn olunduğu yer olaraq deyil, həm də Allahın xüsusi diqqətinə layiq bir məkan olaraq qəbul edildiyini göstərir.
Kərbələnin Tarixi və Mənəvi Əhəmiyyəti
Kərbəla, İmam Hüseynin (ə) 61-ci hicri ilində şəhid olduğu yerdir. Bu hadisə, İslam tarixində böyük bir dönüm nöqtəsi olmuş və Kərbəla, ədalət və haqq uğrunda mübarizənin simvolu halına gəlmişdir. Şiə inancında, Kərbəla yalnız bir döyüşün baş verdiyi yer deyil, həm də bir çox mənəvi dərslərin alındığı və insanlığın əxlaqi dəyərlərinin təcəssüm tapdığı bir məkan olaraq qəbul edilir.
Kərbəlanin Ziyarəti və Ruhani Dəyəri
Şiə mənbələrində, Kərbəla ziyarətinin böyük savaba səbəb olduğu bildirilir. Məsələn, İmam Sadiq (ə) buyurur: “Hüseynə ziyarət, Allahın yanında böyük mükafata səbəbdir”.
Bu rəvayətlər, Kərbəla ziyarətinin yalnız fiziki bir hərəkət deyil, həm də ruhani bir təcrübə olduğunu göstərir. Ziyarətçilər, bu müqəddəs məkanda İmam Hüseynin (ə) mübarizəsini yad edərək, öz imanlarını gücləndirir və əxlaqi dəyərləri təzələyirlər.
Kərbəla, İslamın müqəddəs şəhərlərindən biri olaraq, yalnız bir coğrafi yer deyil, həm də mənəvi və tarixi baxımdan böyük əhəmiyyətə malik bir məkandır. Şiə inancında, Kərbəla, İmam Hüseynin (ə) şəhadəti ilə əlaqədar olaraq, ədalət və haqq uğrunda mübarizənin simvolu halına gəlmişdir. Bu səbəbdən, Kərbəla yalnız bir şəhər deyil, həm də İslamın və insanlığın mənəvi bir mərkəzi olaraq qəbul edilir.
Kərbəla hədis və rəvayətlərdə
Kərbəla haqqında rəvayətlərdə belə gəlir: Peyğəmbərdən (s) nəql olunur:
“… və o, yer üzünün ən təmiz məkanı və ən böyük hörmətə malik yeridir və həqiqətən Kərbəla Cənnətin mərtəbələrindən biridir”. Yəni Kərbəla yer üzünün ən təmiz və ən müqəddəs yerlərindən biridir və həqiqətən Cənnətin mərtəbələrindən sayılır.
Peyğəmbər (s.ə.v.) buyurub:
“Oğlum Hüseyn, Kərbəla adlanan yerdə dəfn olunacaq; bu yer İslamın qapısı olmuşdur, Allah Təala Nuh peyğəmbərlə birlikdə ona inanan möminləri bu yerdə tufandan xilas etmişdir.»
Başqa sözlə, o torpaq həm tarixi, həm də ruhi baxımdan çox dəyərli, möhtəşəm bir məkandır.
İmam Sadiq (ə.s.) buyurub:
“Kərbəla torpağı və Fərat suyu ilk müqəddəs edilmiş torpaq və sudur ki, Allah Təala ona müqəddəslik və şərəf vermişdir”.
İmam Sadiq (ə.s.) buyurub:
“Göylərdə və yerdə heç bir peyğəmbər yoxdur ki, Allah-təala onlara İmam Hüseynin (ə) ziyarətinə getməyə icazə versin deyə dua etməsin. Beləliklə, bir dəstə (ruhlar) Kərbəlaya enir, bir dəstə isə oradan ucalır”.
İmam Sadiq (ə.s.) buyurub:
“Həqiqətən, Allah Kərbəlaya Məkkədən əvvəl mübarək, qorunan və müqəddəs bir hərəmi təyin etmişdir”.
İmam Səccad (ə.s.) buyurub:
“Qiyamət günündə Kərbəla torpağı parlaq bir incə ulduz kimi parlayacaq və nida edəcək: “Mən Allahın müqəddəs, təmiz və mübarək torpağıyam ki, içimdə Şəhidlərin Seyidi və Cənnət gənclərinin Seyidi yatmaqdadır”.
Adəm Peyğəmbər (ə) ilə bağlı bir hədisdə belə yazılıb:
O, Cənnətdən qovulduqdan sonra yerə enmiş və bir gün bu xarabalıqları dolaşarkən Kərbəla səhrasına gəlib çatmışdır. Ora düşərkən ayağı sürüşüb yıxılır və qanı ayağından axmağa başlayır. Allaha üz tutub soruşur: “Ey Allahım! Niyə belə oldu? Mən yenə səhv etdimmi?”
Bir nida gəldi: “Xeyr, günah sənə aid deyil, burası Kərbəladır; o yer ki, orada oğlun Hüseyn şəhid ediləcək və ona rəhm edilməyəcək.”
Adəm soruşdu: “Hüseyn peyğəmbərdir?”
Nida cavab verdi: “Xeyr, o peyğəmbərin oğludur.”
Adəm soruşdu: “Onu kim öldürəcək?”
Allah-təala cavab verdi: “Onu öldürən Yeziddir ki, göylərdə və yerdə lənət və nifrətlərlə qarşılanır.”
Bu vaxt Adəm dörd dəfə Yezidə lənət etdi.
Bir hədisdə belə gəlir:
Bir gün Ümmül-Fəzl Peyğəmbərimizin (s) hüzuruna gəldi və dedi:
– Ey Allahın Peyğəmbəri, gecə qəribə bir yuxu gördüm.
Peyğəmbər (s) soruşdu: “Nə gördün?”
Ümmül-Fəzl dedi: “Deyilməsi mənim üçün çətindir… gördüm ki, sizin şərəfli bədəninizdən bir parça ayrıldı və mənim qucağıma düşdü!”
Peyğəmbər (s) buyurdu: “Yaxşı yuxu gördün. İnşallah, qızım Fatimə bir oğlan doğacaq və sən onu qucağına alacaqsan.”
Bir müddət sonra Fatimə Hüseyn (ə) adlı oğlan dünyaya gətirdi və mən onu qucağıma alıb Peyğəmbərin hüzuruna apardım. Peyğəmbər (s) uşağı görəndə ağlamağa başladı, gözləri doldu! Mən soruşdum:
– Ey Rəsulallah, canım sənə qurban, niyə ağlayırsınız?
Peyğəmbər (s) buyurdu: “Cəbrayıl mənə xəbər gətirdi ki, bu övladımı ümmətim tezliklə şəhid edəcək!”
Mən soruşdum: “Bu körpəmi?”
Peyğəmbər (s) cavab verdi: “Bəli, Cəbrayıl xəbər verdi və Kərbəladan qırmızı torpaqdan bir ovuc da mənə gətirdi”.
Başqa bir hədisdə deyilir ki, Cəbrayıl, Hüseynin torpağından bir ovuc gətirdi; o torpaqdan müşk kimi xoş qoxu gəlirdi. Cəbrayıl onu Peyğəmbərə verdi və dedi:
– Ey Allahın sevgilisi! Bu, sənin övladın Hüseynin, Fatimənin oğlunun torpağıdır. Çox keçməyəcək ki, bu torpaqda bəzi lənətli insanlar onu öldürəcəklər.
Bir rəvayətdə belə gəlir: İmam Hüseynin (ə) doğum gününün ilk ildönümündə on iki min mələk xüsusi bir tərzdə Peyğəmbərin hüzuruna nazil oldu və dedilər:
— Ey Məhəmməd, tezliklə Qabilin Habilə etdiyi əziyyətlər sənin oğlun Hüseynə də çatacaq. O gün (yəni İmam Hüseynin ilk doğum günü) göydə heç bir mələk qalmadı ki, Peyğəmbərin hüzuruna gəlməsin, ona Hüseynin şəhid olması münasibətilə başsağlığı versin və hər biri Peyğəmbərin qarşısına hədiyyə olaraq Kərbəladan torpaq gətirmişdi. Hüseynin ikinci ildönümündə də bu mərasim təkrarlandı. Peyğəmbər o vaxt səfərdə idi, yoldaşlarına Kərbəla və Hüseynin şəhidliyi barədə danışdı. Səfərdən qayıtdıqdan sonra minbərə qalxıb, bir əli ilə Hüseynin başına toxundu, digər əli ilə göyə tərəf uzadaraq belə dua etdi:
“Ey Rəbbim! Oğlumun şəhidliyini mübarək et və onu şəhidlərin sərkərdəsi et. … Şübhəsiz ki, sən hər şeyə qadirsən”.
Peyğəmbər (s) Kərbəla barədə çox danışırdı və bu həyat verən hədisi təkrarlamağa davam edirdi. Ümmü Sələmə, (Peyğəmbərin (s) həyat yoldaşlarından) deyir:
“Bir gün Peyğəmbər evimdə idi, Həsən və Hüseyn onun gözləri qarşısında oynayırdılar. O anda vəhy mələyi nazil oldu və Hüseynə işarə edərək dedi:
— Ey Məhəmməd, səndən sonra ümmətin bu oğlunu öldürəcəklər… Peyğəmbər bu xəbəri eşidib ağladı, oğlunu qucaqladı. Sonra Cəbrayıl Kərbəladan torpaq gətirdi, Peyğəmbər onu qoxladı və dedi: — Bu torpaq necə də iy verir! Bu, müsibət və sınaq iyidir. Sonra mənə baxıb dedi:
— Ümmü Səlmə, bu torpağı mənim əlimdən al və qoruyub saxla. Əgər gördün ki, bu torpaq qana çevrildi, bil ki, oğlum Hüseyni öldürüblər. Mən də torpağı Peyğəmbərdən götürdüm, bir şüşənin içərisinə qoydum. Hər dəfə gözüm o şüşəyə dəyəndə deyirdim: — O gün ki, bu torpaq qana çevriləcək, həqiqətən də böyük bir gün olacaq. Və belə də oldu”.
İmam Baqir (ə) atası İmam Səccaddan (ə) nəql edir ki, Əmirəlmöminin Kərbəla yaxınlığından keçərkən oranı belə təsvir etdi:
— Burası aşiq olanların qurbanlıq yeri və şəhidlərin məqbərəsidir. Keçmişdə və gələcəkdə onların bənzəri olmayacaq, şəhidlər burada uyuyur.
Başqa bir hədisdə isə, Hərsəmə ibn Səlim adlı şəxs deyir:
— Biz Siffeyn döyüşündə Əli (ə) ilə idik. İmam Kərbəla səhrasına çatanda atdan düşdü, pişnamaz qaldı və biz də onun arxasınca camaatla namaz qıldıq. Namazdan sonra Əmirəlmömini gördük ki, Kərbəlanın torpağından götürüb qoxulayırdı və dedi:
— Nə yaxşı ətir verir, ey torpaq! Səndən bir qövm Qiyamət günü ayağa qalxacaq ki, hesab olmadan və heç tərəddüd etmədən cənnətə daxil olacaq…
İstifadə olunan ədəbiyyat
İbn Muğazili, Əli ibn Məhəmməd Vasiti, “Mənaqib Əmirəlmöminin (ə)”, tədqiqatçı: Əbu Əbdürrəhman Türki ibn Abdullah əl-Vadi‘i, Səna, Darul-Asar nəşriyyatı, 2003-cü il.
Həskani, Übeydullah ibn Abdullah, “Şəvahid ət-Tənzil li Qəvaid ət-Təfzil”, tədqiqatçı: Məhəmməd Baqir Behbudi, Tehran, İran Mədəniyyət və İrşad Nazirliyinin çap və nəşr institutu, 1369 hicri-şəmsi ili (1990-1991).
Şərifi, Əli və digərləri, “İmam Əlinin (ə) evinə ulduz enməsi ilə bağlı rəvayətlərin tənqidi təhlili”, Fəhm-i Hədis adlı elmi-tədqiqat jurnalı, Qəzvin, ikinci nömrə, bahar və yay 1395 (2016).
Şeyx Səduq, Məhəmməd ibn Əli, “Əl-Əmalı”, Beyrut, Əl-Ələmi nəşriyyatı, 2009.
Şeyx Müfid, Məhəmməd ibn Məhəmməd ibn Nöman, “Əl-İrşad fi Mə’rifə Hüccəcillah əla al-İbad”, Qum, Şeyx Müfid Konqresi, birinci çap, 1413 hicri-qəməri (1992).
Fəqih Bəhrül-ülum, Məhəmməd Mehdi, “İraqın ziyarətgahları”, Tehran, Nəşr-e Məşər, 1395 hicri-şəmsi (2016).
Məsudi, Əbdülhadi, “Hədisin qoyulması və nəqli”, Tehran, Səmt nəşriyyatı, 1389 hicri-şəmsi (2010).
Məsudi, Əli ibn Hüseyn, “Müruc əz-Zəhəb və Məadin əl-Cəvhar”, nəşr yeri göstərilməyib, Darul-Hicrə nəşriyyatı, 1409 hicri-qəməri (1988).
Hazırladı: İlahiyyatçı, Sara Əmirzadə
Müəlliflik hüququ “Əbədi Nur” saytına məxsusdur
